Doritos cipslerdeki katkı maddelerinin analizi

Marketlerde birçok geleneksel lezzeti arayıp da bulamazken koca bir reyonun cipslere ayrıldığını görmek şaşırtıcı oluyor. Tabii belirli bir yaşın üzerindekiler için! Zira cipsler, çoçukların en sevdiği yiyeceklerin başında geliyor.

Cipslerin içinde ne var? Çocuklarımızın paket paket götürmesine gönül rahatlığıyla izin verebilir miyiz?

Bu soruya gözü kapalı evet demek mümkün değil. İki yıl önce okul kantinlerinde kızartma, cips, çikolata, gofret, şeker, kek ve tatlandırıcılı içecek gibi ürünlerin satılması, “Okullarda Obezite ile Mücadelede, Yeterli ve Dengeli Beslenme ve Düzenli Fiziksel Aktivite Alışkanlığının Kazandırılması” programı kapsamında yasaklandı. Cipslerden herhalde sağlık fışkırmıyor.

Çocuklar Doritos’u neden bu kadar çok seviyor? Hatta biraz ileri giderek söyleyelim Doritos neden bağımlılık yapıyor?

Amerikalı gıda bilimcisi Steven Witherly, “İnsanlar neden aburcubur sever?’’ Adlı kitabında bu soruya şöyle yanıt veriyor:

1. Üzerinde kırmızı tozda lezzetin temel kaynakları tuz ve şeker yoğun biçimde bulunur. Ayrıca içinde MSG, disodium inosinate ve disodium guanylate gibi lezzet artırıcılar bulunur. Sarımsak ve peyniri de ekleyelim.
2. Kırmızı tozda aynı zamanda asitler vardır. (Laktik asit, sitrik asit, yayıkaltı suyu.) Bu asitler tükürük salgılanmasını tetikler. Bunun kendisi başlıbaşına keyiflidir ve yenilen her şeyin daha lezzetli hissedilmesini sağlar.
3. Beynimiz sert ama hemen eriyen bir şeyi ısırmaktan ayrı bir zevk alır. Gıdanın ağzınızda hemen kaybolması beyninizi daha fazla istemeye iter.
4. Beynimiz yağı seviyor. Alınan kalorilerin yarısının yağdan gelmesi özellikle tercih sebebi. Doritos’larda ideal yağ oranı var: 70/140. Bir cips tanesinin yüzde 30’u yağdan oluşuyor.
5. İnsan beyninin pişirilmiş gıdaları daha çok sevdiği de düşünülüyor. Doritos, yağda pişirilmiş mısırla tam aradığımız şey.
6. Peynir lezzetli bir şeydir. Peynir, sindirim sırasında sindirimi yavaşlatan ve yağ alımını stimüle eden ve hatta narkotik etkisi yapan Casomorphin maddesinin salgılanmasına yol açar.
7. Sarımsak, soğan ve peynir gibi lezzetler, özellikle yağla birlikte olduğunda ve özellike tükürükle karıştığında ve ağızda ısındığında beyni deli eder.
8. Parmak yalamak güzeldir: Steven Witherly’ye göre parmaktaki gıda maddeleri 5-6 kat daha yoğundur. Parmağınızı yaladığınızda beyninizde zevk patlaması olur.

Peki ama Doritos ve benzeri cipsler zararlılar mı? Veya ne kadar zararlılar?

Bu soruya yanıt vermek için önce en çok tüketilen cips markalarından biri olan Doritos’un içinde hangi katkı maddelerinin yer aldığına bakalım.

Bunun için Fransa’da kurulan “Open Food Facts” (Açık Gıda Gerçekleri) sitesinin yurtdışında yaptığı analizden yararlanacağız. Open Food Facts, Doritos cipslerinde 46 farklı katkı maddesi bulmuş. Analizin orjinal kaynağı şurada: https://world.openfoodfacts.org/brand/doritos/additives

Doritos’lardaki katkı maddelerine geçmeden tekrarlayalım: Bu maddeler, yurtdışında yapılan analizlerde bulunanlar.

Ama Avrupa Biriği’nin gıda katkıları konusunda çok sıkı kurallarının olduğunu, Open Food Facts’ın incelediklerinin bu kurallara uygun olarak üretildiklerini belirtelim.

Aşağıdaki tabloda yer alan katkı maddelerinin isimleri ve risk seviyeleri, Open Food Facts’ın incelemesinden alınmıştır. Neden riskli olduklarına ilişkin bilgileri ise ben, güvenilir kaynaklara dayanarak hazırladık.